طراحی فضای سبز

طراحی فضای سبز

با توسعه روز افزون شهرها و آلودگی های محیطی ضرورت ایجاد و توسعه فضای سبز در شهرها به عنوان پناهگاهی برای افراد خسته بیش از پیش احساس می شود. فضای سبز با ایجاد کردن محیطی برای استراحت باعث می شود افراد مدتی را به تنهایی یا به همراه خانواده از فضای سبز استفاده کنند. از طرفی با استناد به این مساله که درصد قابل توجهی از جمعیت کشورمان را کودکان تشکیل داده اند توجه به حضور آنها در فضای سبز حائز اهمیت است که در این میان فضای بازی در پارک ها در برآورده ساختن نیازهای روحی روانی و رشد خلاقیت آنها نقش منحصر به فردی ایفا می کند.

 زمین بازی مکانی سه بعدی است و توجه به مواد و گیاهان به کار رفته در سطح و کنارهای آنها مهم است تا برای کودک احساس امنیت جسمی و روانی ایجاد شود. استفاده از گیاهان مناسب در هر فضایی نیازمند هنرمندی و داشتن علم کافی از ویژگی های گیاهان و سایت موردنظر می باشد. گیاهان علاوه بر زیبایی توانایی تاثیرگذاری بر افراد محیط را دارند که این تاثیر از طریق انتخاب در رنگ، بافت، شکل، ارتفاع هم خوانی با محیط ایجاد می شود.

تعریف فضای سبز

«به قسمتهایی از شهر که شامل چمن،درخت و درختچه و پرچین و… که به منظور جلوگیری از آلودگی هوا و زیبایی شهر، که قسمتهایی از آن مثل پارکها که مردم اوقات فراغت خود را در آنجا می گذرانند فضای سبز شهری گفته می شود.

شرکت معماری ورتینا در زمینه طراحی سبز و محوطه سازی با استفاده از کارشناسان و متخصصان در این زمینه در حال فعالیت می باشد . ما در اینجاییم تا شما راحت زندگی کنید ، ما باور داریم یک سرپناه برای شما آخر رضایت نیست و خلق رضایت هنر ما است.

طراح و محوطه ساز

 کسی است که بتواند از عهده شناخت اقلیم ، طراحی فضای سبز و نقشه کشی در محوطه سازی ، تهیه پروژه و محاسبات آن کاربرد آب در طراحی محوطه ها ، طراحی فضای سبز پارکها و منازل ، طراحی فضای سبز شهرها ، کاربرد تزئینات گیاهی و اجرای مقررات و آیین نامه های شغلی برآید  و با اصول زیر آشایی کامل داشته باشد.

• آشنایی با تعاریف اصولی در طراحی ترسیم تصویر منظره
• آشنایی با وسایل طراحی وسایل نقشه کشی ، دستگاه نقشه کشی، خط کش T ، گونیا
• آشنایی با انواع خطوط
• آشنا شدن با مقیاس و انواع آن
• شناسایی اصول ترسیم خط و اشکال هندسی منظم و غیر منظم
• توانایی طراحی فضای سبز و نقشه کشی در محوطه سازی
• آشنایی با تعریف فضای سبز
• آشنایی با تقسیم بندی فضای سبز و انواع آن
• آشنایی با ضرورت و نحوه مکان یابی فضای سبز در شهرها
• شناسایی سبکهای مختلف طراحی
• آشنایی با علائم کاربردی در طراحی فضای سبز
• آشنایی با طراحی محوطه ها ، خط ، فرم ، بافت ، رنگ ( کاربرد رنگ در محوطه و چرخه رنگین و کاربرد آن )
• توانایی و شناخت اقلیم و تطبیق آن با رستنی های ایران
• آشنایی با خصوصیات اقلیمی و رستنی های ایران
• شناسایی تقسیم و تعیین مناطق اقلیمی ایران و ارتباط با رستنی های آن
• آشنایی با عوامل موثر محیطی بر و محوطه سازی فضای سبز
• شناسایی اصول پیدا کردن محل جغرافیایی محوطه مورد نظر

تاریخچه احداث فضای سبز

تاریخ معماری و شهرسازی نمایانگر این مهم است که از ادوار گذشته بشر به ضرورت احداث باغ و فضای سبز در شهر‌های اگرچه ابتدایی آن زمان پی برده بود تا از طبیعت و اصل خویش جدا نمانده است. برای بیان نمونه‌ای از این طرز تفکر، به حدایق معلقه باغ‌های معلق بابل اشاره کرد که پانصد سال پیش از میلاد در محوطه چهارده هکتاری کاخ عظیمی در مرکز شهر بابل احداث گردید.

این باغ بزرگ عبارت از سطح‌هایی بود که بر ستون‌هایی استتار شده در هفت طبقه، باغ‌هایی از گیاهان نادر آویخته بود. در قرن پنجم پیش از میلاد یونانیان به سبک معماری (کرنت) سر ستون‌های ساختمان‌ها را به شکل سبد گل و ستون‌ها را به صورت پیچک می‌ساختند. در آتن نیز محلات جدیدالتأسیس را درختکاری می‌کردند. معماران مصری نیز ستون‌ها را به شکل باقلای قبطی، پاپیروس و نخل، هماهنگ با محیط اطراف و طبیعت می‌ساختند. شهر اسکندریه دارای باغ‌های ملی بزرگ بوده و در آتن باغ گیاه شناسی، موزه و باغ وحش وجود داشت.

 ایرانیان نیز از عصر هخامنشیان در اطراف شهرهای خویش، باغ‌های میوه احداث می‌کردند و گوجه و هلو از درختان رایج بوده است. البته از پارک‌های تفریحی هم گزارش‌هایی از زمان شاه عباس صفوی داریم و باغ‌هایی از آن دوران به یادگار مانده است.

اهیمت طراحی فضای سبز و وجود آن :

این فضاها هم از دیدگاه تأمین نیاز‌های زیست محیطی شهرنشینان و هم از نظر تأمین فضاهای فراغتی و بستر ارتباط و تعامل اجتماعی آن جایگاهی در خور اهمیت دارد. در اینجا به مهمترین کارکرد‌های فضاهای سبز در شهر‌ها اشاره می‌شود.

1. کارکرد تفریحی: پارک‌ها بهترین محل برای آرامش و رفع خستگی هستند. امروزه کارکرد تفریحی پارک‌ها و فضای سبز جایگزین بخشی از کارکردهای تفریحی خانواده روابط همسایگی و محلی، بازار و … شده است.

• کارکرد بهداشتی: پارک‌ها و فضای سبز را می‌توان در زمره مراکز تأمین‌کننده بهداشت و جان و روان افراد دانست. نقش گسترده فضای سبز در تمرکز اعصاب بر کسی پوشیده است.

• کارکرد ارتباطی: پارک‌ها زمینه‌ساز روابط نانوشته سازمان یافته‌ای هستند که با توجه به نیاز‌های اقشار مختلف اجتماعی شکل می‌گیرد و دوام می‌یابد.

• کارکرد آموزشی: بازی و سرگرمی در آموزش و پرورش جسم و ذهن کودکان سهم مؤثری دارد. پارک‌ها هرچند وسایل بازی اندکی دارند، زمینه کسب مهارت و خلاقیت را برای کودکان فراهم می‌سازند.

• کارکرد خرید و فروش: به رغم اینکه پارک‌ها جایگاه گردش و آرامش هستند به دلیل حضور گسترده مردم در آنها جای مناسب و پررونقی برای عرضه کالاهای مختلف مورد نیاز گردشگران هستند.

 

عملکرد‌های طراحی فضای سبز را می‌توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد.

١. فضای سبز عمومی: اینها فضاهای سبز شهری و پارک‌ها هستند که عملکرد‌های اجتماعی دارند. این فضاها برای عموم مردم در گذران اوقات فراغت تفریح گردهمایی‌های اجتماعی و فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

٢. فضای سبز نیمه نیمه: این فضاها نسبت به فضاهای عمومی محدودترند. مانند محوطه‌های باز بیمارستان‌ها، ادارات دولت و نظایر آن

٣. فضای سبز معابر و خیابان‌ها: از جمله فضاهای سبز شهری‌اند که به طور معمول درختکاری حاشیه باریکی از حد فاصل پیاده‌رو و سواره را تشکیل می‌دهد.

۴. فضای سبز خصوصی: شامل کلیه فضاها از جمله باغچه‌ها و باغ‌های موجود در شهر است که استفاده آن محدود به مالکان آن می‌باشد.

ترفندهای محوطه سازی در طراحی فضای سبز

·  استفاده از مصالح در طراحی فضای سبز

در هنگام استفاده از مصالح در محوطه سازی پارک ها و باغات نیاز به توجه تکنیکی در این خصوص وجود دارد. مثلا استفاده از کالار سیمان در پارک ها که امروزه رایج شده و بسیاری از جنبه های زیبا شناختی آنها را نابود ساخته است. زیرا سیمان از نظر ساختار بسیار ناپایدار است، هنگامی که اولین برف می بارد بسیار شاداب و پرطراوت به نظر می رسد اما پس از آن کیفیت خود را از دست می دهد.

 دومین مساله این است که برف سمبل پاکی و عفت است و این درحالی است که سیمان و بتون معنای وحشت و خشونت را به انسان القا می کند. بنابراین از سیمان و بتون می بایست در مکان هایی از پارک که در معرض دید نیستند مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل سنگ نشان دهنده استحکام، وحدت و جاودانگی است. سنگ در بسیاری از ادیان مقدس است. مثلا در دین اسلام سنگ سیاهی که در کعبه زائرین ان را می بوسند و معتقدند که از بهشت آمده و در هنگام نزول از آسمان به رنگ سفید بوده اما در اثر گناهانی که بشر مرتکب شده سیاه شده است.

·  استفاده از سایه ها

حرکت دورانی زمین، حرکت قابل پیش بینی و تدریجی سایه را در صفحه یک ساعت آفتابی سبب می شود. یک اصل مهم در این زمینه این است که ساعت آفتابی می بایست در یک مکان دقیق و حساب شده طراحی شود و انتخاب این مکان از اهمیت خاصی برخوردار است. طول عقربه ساعت آفتابی به زمان، عرض جغذافیایی ساعت آفتابی، موقعیت زمین در چرخش روزانه این بستگی دارد. وضعیت سایه عقربه های در دو ساعت آفتابی همسان یک زمان واحد اما در دو باغ متفاوت، هیچگاه یکسان نخواهد بود.

نور خورشید در اثر تبدیل هیدروژن به هلیوم تولید می شود و 8 دقیق زمان می برد تا مسافت 149.6 میلیون کیلومتری از خورشید به زمین را بپیماید. اگر در ساختمان این ساعت ها به دقت بنگریم تا حدودی شگفت زده خواهیم شد. این ساعت ها بیشتر در بالای برج کلیسا نصب می شود چون زمان امر مقدسی است. چون این ساعت ها خودبخود تنظیم می شوند و اصلا نیازی به تنظیمات ندارد.

محوطه سازی در طراحی فضای سبز شهری آماده سازی اولیه

۱. ایجاد نقاط نقشه : برای اجرای ساختمانها , خیابان ها و … در محوطه , باید قبلا یم سری نقاط در روی زمین مشخص نمود . این نقاط باید طوری انتخاب شوند که اولا بر یکدیگر دید داشته باشند ,ثانیا فواصل آنها طوری باشد که پیاده کردن نقاط بعدی به سهولت انجام شود . این نقاط به وسیله میخ های فلزی مشخص می شوند . میخ های فلزی بر روی پایه های بتنی , به ابعاد حداقل ۱۰ * ۱۰ سانتیمتر و حداقل عمق ۷۰ سانتیمتر قرار می گیرند . میخ های فلزی باید رنگ آمیزی و شماره گذاری شده و حداقل ۲۵ سانتیمتر بالاتر از سطح زمین قرار گیرند

۲. پر کردن چاه ها و قنوات مزاحم متروکه : در طراحی فضای سبز چنانچه در محوطه و محل تاسیسات , چاه های قدیمی فاضلاب یا قنات های متروکه ای که پر کردن آنها ضروری است وجود داشته باشد , باید این کار با مصالح مناسب نظیر خاک , شفته و سنگ لاشه انجام شود. در صورتی که پر کردن چاه , مقرون بصرفه نباشد و یا در مورد چاه های عمیق , به شرط آن که خاک اطراف چاه دارای مقاومت بالایی باشد ( ریزشی نباشد ) , می توان به طوقه چینی و مسدود نمودن اقدام کرد .

قنات های آبدار همیشه بایستی حفظ و لایروبی شوند . چاه های آبی و فاضلابی نیز در صورت قابل استفاده بودن بایستی مرمت و مورد استفاده مجدد قرار گیرند . در مورد قنات های متروکه , اگر عمق قنات حداکثر تا ۱۰ متر باشد , باید به طریق فوق آن را پر و اصلاح نمود . ولی اگر عمق آن بیش از ۱۰ متر باشد , در این حالت توصیه می شود با مصالح رودخانه ای ( شن و ماسه شکسته شده طبیعی موجود در سواحل رودخانه ها ) پر شود .

۳. تخریب : تخریب ساختمانها و بناهای قدیمی , شامل تهیه صورت مجالس ( طبقات , نوع مصالح , نوع اجزا, حجم عملیات تخریب ) و پیش بینی موارد ایمنی از جمله حصار کشی , شمع کوبی , قطع انشعابات برق و گاز و آب خارج کردن مصالح تیز و برنده و مصالح با ارزش یا قابل استفاده مجدد است .

۴. دفع گیاهان و قطع درختان : طراحی فضای سبزمحوطه باید طوری باشد که به تاسیسات و ساختمانهای مجاور پروژه , صدمه ای وارد نیاید و درختان زیبا و چندین ساله محفوظ مانده و حتی الامکان قطع نشوند . در صورتی که ناگزیر از قطع درخت یا درختانی باشند , ابتدا صورت مجلسی درباره ی حجم عملیات تهیه کرده , سپس بوته ها و نهال ها را ریشه کن می کنند .

 اگر درخت بزرگ باشد , در نزدیکی سطح زمین بریده شده و اطراف ریشه های ضخیم حاکبرداری و ریشه ها حداقل از فاصله ی نیم متری زیر سطح خاک قطع می شود . سپس سطح ریشه ها سوزانده شده و محل چاله ها با شفته آهکی یا سیمانی پر می شود.

به طور کلی گیاهان را در طراحی فضای سبز را از جنبه نوع عملیاتی که بر نگهداری آنها صورت می گیرد می توان به 4 بخش عمده تقسیم کرد که در زیر بررسی شاخص های کیفی هر یک از این بخش ها پرداخته می شود:

1. چمن: چمن مطلوب دارای خصوصیات زیر است.

الف:ارتفاع مناسب.

ب:رنگ یکنواخت.

ج:شادابی و طراوت

د:عاری بودن از علف های هرز-نظافت

• درخت و درختچه: درخت و درختچه های مطلوب در طراحی فضای سبز دارای خصوصیات زیر می باشند:

الف:عاری بودن از پاجوشها و تنه جوشها

ب:عاری بودن پای درختان از علف های هرز

ج:دارا بودن برگها و شاخسارهای با طراوت

د:عاری بودن از آفات و امراض

هـ:ایجاد اشکال و فرمهای مختلف توسط هرس

• گلها: باغچه های گل مناسب دارای خصوصیات زیر می باشد.

الف:گلدهی و رشد مناسب

ب:عاری بودن بستر گلکاری از علف های هرز

ج:عاری بودن از آفات و امراض

د:عاری بودن از غوزه های گلهای پیر شده و شاخه های پیر شده.

• پرچین ها: پرچین خوب دارای خصوصیات زیر می باشد:

الف:رشد مناسب

ب:داشتن ارتفاع مناسب

ج:عاری بودن از علف های هرز و آفات و امراض

پیشنهادات

• پرورش نیروهای متخصص، ماهر و در عین حال متعهد.
• آگاه سازی مردم از اثرات مطلوب فضای سبز در اصل هدایت دید یک جانبه به همه جانبه.
• مشارکت مردم در مدیریت فضای سبز.
• شناسایی گونه های بومی منطقه و استفاده بیشتر از گونه های بومی در طراحی و کاشت.
• دخیل دادن فرهنگ منطقه در طراحی فضای سبز.
• مدیریت را از حالت سنتی به سمت علمی و مکانیزه پیش بریم.
• اتخاذ قوانینی که هر گونه ساخت و ساز را ملزم به اختصاص مکانی برای فضای سبز کند.

مشاهدات  و نتایج  تیم ما

فضای سبز شهری به عنوان بخش جاندار محیط شهری مکمل بخش بی جان شهر، یعنی ساختار کالبدی شهر، می‌باشد. امروزه جامعه شناسان، روانشناسان و پزشکان بر این باورند علاوه بر تأمین بهداشت جو و محیط مکان‌های مسکونی، طراحی فضای سبز نقش مثبتی در سلامتی شهروندان، بر عهده دارند که از مهمترین آن می‌توان به تأثیرات آن بر زندگی شهروندان می‌باشد که روزانه ساعاتی را برای گذراندن اوقات فراغت خود در این گونه فضا‌ها می‌گذرانند.

 با توجه به مطالب بالا می‌توان به اهمیت و نقش مهم این فضا‌ها در کیفیت زندگی شهر و سلامت روحی و روانی شهروندان پی برد. سلامت شهروندان و پایداری شهری و کمیت و کیفیت و بازدهی روانی اجتماعی و اکولوژیکی فضاهای سبز شهری یکی از آثار طراحی و برنامه‌ریزی مناسب شهری می‌باشد که باید تمام تلاش مسئولین و دست اندرکاران امور شهری برای برآورد آن باشد. به ویژه در طراحی و برنامه‌ریزی برای احداث شهر‌های جدید باید این کاربری باتوجه به نیاز‌های هریک از شهروندان طراحی و مکانیابی گردد.

شما اگر میخواهید طراحی را انجام دهید ، اگر  در کار طراحی و دکوراسیون نیاز به مشاور و متخصص دارید و یا هر تغییر و بهبودی را برای خود رقم بزنی نیاز دارید یک متخصص را درکنار خود داشته باشید .

اگر افتخار دادید و مارا به عنوان یک متخصص انتخاب کردین ، از شما درخواست میکنیم که به ما اعتماد کنید !

کلمات کلیدی : طراحی فضای سبز،فضای سبز، چمن ،درختچه